On the Transmission of Mythology and the Paradox of Cultural Alienation
In the study of comparative mythology and the history of religious thought, it becomes evident that many of the world’s dominant religious systems namely Christianity and Islam are deeply rooted in the mythological framework of ancient Judaism. This is not a judgment, but rather a widely acknowledged historical and theological fact. The narratives of creation, prophecy, divine law, and eschatology found in the Hebrew Bible (Tanakh) were adopted and adapted into the New Testament and the Qur’an, forming the backbone of Christian and Islamic theology. Scholars such as Mircea Eliade, Joseph Campbell, and Karen Armstrong have written extensively about the structural continuity and symbolic repetition among these traditions. For example, the story of Adam and Eve, the figure of Abraham, the exodus of Moses, and the concept of a messianic age all originate in Jewish texts but are central to both Christian and Islamic belief systems. Islam, in particular, preserves numerous Jewish laws and customs, including dietary practices and male circumcision (Brit Milah in Judaism and Khitan in Islam), further underscoring the continuity. What is paradoxical and sociologically significant is that while these mythologies have been embraced and disseminated globally through Christianity and Islam, the people from whom these narratives originally emerged the Jewish people have often been marginalized, persecuted, or othered by the very societies that adopted their stories. This cognitive dissonance, as noted by thinkers such as Sigmund Freud in Moses and Monotheism, points to a complex interplay of admiration, appropriation, and antagonism.
This phenomenon becomes even more striking when viewed from the perspective of cultures with rich indigenous mythologies of their own, such as those of Iran (with the Avesta and the Shahnameh), India (the Vedas, Mahabharata, and Ramayana), or ancient Greece (the Iliad and Odyssey). In these traditions, mythology is not merely narrative it is identity. As Carl Gustav Jung observed, myth is a language of the collective unconscious; it structures how a people perceive the world and themselves. When a culture replaces or suppresses its own symbolic foundations with those of another, especially under the pressures of conquest, colonization, or dogmatic religion, a kind of cultural alienation can occur. This is not an argument against any tradition, nor a denial of the beauty or depth of Jewish mythology—on the contrary, it is a call to appreciate it for what it is: a distinct and meaningful cosmology that belongs to the Jewish people. At the same time, it is an invitation for all cultures to re-engage with their own mythopoetic heritage not in opposition to others, but in the spirit of cultural integrity and pluralism. In an era of global interchange, recognizing the origin of shared stories, and honoring both their roots and the diversity of human imagination, may be a step toward deeper understanding and reconciliation.
Aram Ruhi Ahangarani
June 5, 2025 / 15 Khordad – Year 7044 Iranian / 2584 Imperial
دربارهٔ گذر اسطوره‌ها و ناسازواری بیگانگی فرهنگی
در شناخت و بررسی اسطوره‌ها، و در پژوهش تاریخ اندیشه‌های دینی، روشن می‌شود که بسیاری از دین‌های نامدار جهان چون کیشِ ترسا و دینِ اسلام، ریشه‌هایی ژرف در اسطوره‌های کهن یهودی دارند. این سخن نه داوری‌ست، نه نکوهش، بلکه نکته‌ای‌ست پذیرفته‌شده در تاریخ و دین‌پژوهی. روایت‌هایی چون آفرینش، پیامبری، شریعت آسمانی و فرجام‌شناسی، نخست در «تنخ» (کتاب‌مقدس عبری) آمده‌اند، و سپس در «عهد جدید» و «قرآن» بازتاب یافته‌اند؛ و ستون‌پایهٔ دین‌های ترسا و اسلام را ساخته‌اند. پژوهشگرانی چون میرچا الیاده، جوزف کمپبل و کارن آرمسترانگ به‌تفصیل دربارهٔ ساختارهای همسان و تکرارهای نمادین در این سنت‌ها نوشته‌اند.
برای نمونه، داستان آدم و حوا، روایت ابراهیم، کوچ موسی، و باور به فرارسیدن دوران موعود، همگی ریشه در متون یهودی دارند، ولی به‌کلی در دل باورهای ترسا و اسلامی نشسته‌اند. به‌ویژه اسلام، آیین‌ها و شریعت‌های بسیاری از دین یهود را نگه داشته است، از جمله قوانین خوراکی و آیین ختنه (که در یهود به نام برِیت میلا و در اسلام ختان خوانده می‌شود)، که پیوستگیِ میان این دین‌ها را بیش از پیش نمایان می‌سازد.
آن‌چه این میان شگفت‌انگیز و در نگاه جامعه‌شناسانه بس درخور اندیشه است، این است که در حالی‌که این اسطوره‌ها از راه دین‌های ترسا و اسلام در سراسر گیتی گسترده شدند، مردمانی که نخستین‌بار این روایت‌ها از ایشان برآمد، یعنی قوم یهود، بارها به حاشیه رانده شدند، آزار دیدند یا از سوی همان جوامعی که اسطوره‌هایشان را برگرفتند، بیگانه و دیگرپنداشته شدند. این ناسازواری روانی، چنان‌که زیگموند فروید در کتاب «موسی و یکتاپرستی» اشاره کرده، پرده از پیوندی پیچیده میان ستایش، بهره‌برداری و دشمنی برمی‌دارد.
این پدیده، از دریچهٔ فرهنگ‌هایی که اسطوره‌های بومی و پرمایهٔ خود را دارند، چون ایران (با اوستا و شاهنامه)، هند (با وداها، مهابهاراتا و رامایانا)، یا یونان کهن (با ایلیاد و ادیسه)، از آن هم چشمگیرتر است. در این فرهنگ‌ها، اسطوره تنها داستان نیست؛ هستی‌شناسی‌ست. چنان‌که کارل گوستاو یونگ یادآور شده، اسطوره زبان ناخودآگاهِ همگانی‌ست؛ زبانی که بنیادهای اندیشه، خودشناسی و جهان‌نگری یک ملت را می‌سازد. هنگامی که فرهنگی، نمادها و اسطوره‌های خود را کنار می‌نهد و به‌جای آن، روایت‌های بیگانه را، خواه به‌زور دین، خواه زیر فشار کشورگشایی یا سیاست استعماری، برمی‌گزیند، بیگانگی‌ای ژرف با هویت درونی روی می‌دهد.
این نوشتار، نه بر ضد هیچ دین یا باور خاصی‌ست، و نه در پیِ کاستن از زیبایی یا ژرفای اسطوره‌های یهودی‌ست؛ برعکس، فراخوانی‌ست برای شناخت و پاس‌داشت آن‌چه که هست: کیهان‌شناسی‌ای یگانه و پرمایه که از آنِ مردمان یهود است. هم‌زمان، این سخن، دعوتی‌ست برای همهٔ فرهنگ‌ها که دوباره با میراث اسطوره‌ای خود پیوندی زنده و سازنده بیابند. نه از سرِ ستیز با دیگران، بلکه برای پاس‌داشت یکپارچگی فرهنگی و همزیستیِ فکری.
در روزگاری که فرهنگ‌ها در هم می‌آمیزند و روایت‌ها به‌سرعت می‌چرخند، بازشناخت خاستگاه داستان‌های مشترک، و ارج‌نهادن به ریشه‌ها و گوناگونی خیال انسانی، شاید گامی باشد به‌سوی شناخت ژرف‌تر و آشتی راستین.
آرام روحی آهنگرانی
۵ ژوئن ۲۰۲۵ / ۱۵ خرداد ۷۰۴۴ ایرانی / ۲۵۸۴ شاهنشاهی